Tussen de bijna dagelijkse mails met nu-of-nooit-aanbiedingen van Praxis, Albelli, VidaXL en Wijnvoordeel, zat ook een bericht van een bootverhuurbedrijf in Koudum, Friesland. Precies een jaar geleden heb ik daar een klein motorjacht gereserveerd om in de nazomer de Elfstedentocht te gaan varen. 

Ik heb niets met de echte Elfstedentocht. Ik hou niet van schaatsen, ik heb een hekel aan de winter, een hekel aan kou. Die zogenaamde Elfstedentocht-koorts, dat reikhalzend uitzien naar de Tocht der Tochten als het even een paar dagen vriest, ergert me mateloos. Dat gezeur over ijsmeesters, rayonhoofden; vooral Matthijs van Nieuwkerk had er een handje van. 

Een zonovergoten Elfstedentocht met een motorjacht leek me daarentegen wel wat. En dat kwam door André van Duin. Gelukkig kun je dat tegenwoordig gewoon bekennen. Begin jaren tachtig lag ik zaterdags krom van het lachen als de Dik voor Mekaar-show op de radio was, maar in mijn vriendenkring kon je zoiets maar beter voor je houden. Zoals je ook niet kon zeggen dat je de muziek van Abba briljant vond. Dat is nu allemaal anders, maar dit terzijde.

André van Duin voer samen met Heel Holland Bakt-Janny van der Heijden in een klein motorjacht langs alle elf steden, compleet met stempelkaart. Terwijl André aan het roer zat, maakte Janny erwtensoep of zette ze koffie. En dat zag er zo kneuterig gezellig uit, dat ik me achter de laptop waagde en eens ging kijken wat er zoal mogelijk was. Al snel had ik in de gaten dat diezelfde tocht met de eigen auto en zeven overnachtingen in een luxe hotel aanmerkelijk goedkoper zou uitpakken, maar een mens moet wat over hebben voor de beleving op het water.

Er bleek een flink aanbod van boten die je zonder vaarbewijs mocht besturen. Als ze maar minder dan vijftien meter lang zijn en niet sneller dan 20 kilometer kunnen. Voor het eerst van mijn leven las ik ook over het bestaan van een boegschroef, wat het aanmeren een stuk makkelijker scheen te maken. En voor alle zekerheid boekte ik ook - voorafgaand aan ons avontuur - een uur vaarles met mijn huurboot.

Sluizen

De twijfels over onze aanstaande vakantie op ’t water sloegen toe, toen ik het eerste hoofdstuk van het ‘Handboek Motorboot Varen’ las. Wat waren die vaarregels ingewikkeld en dan ook nog de invloeden van stroming en de wind, het aanmeren en afvaren, het ankeren, de etiquette op het water. Het klamme zweet brak me uit. En dan had ik nog niet eens stilgestaan bij de sluizen. Daar schijnen huwelijken op stuk te lopen!

Gelukkig werd ik op dat gebied gerustgesteld door een vriendelijke Friezin achter de kassa van de ANWB-winkel, toen ik daar een vaaratlas van Friesland kocht. Ze informeerde belangstellend waar ik zou gaan varen. Mijn keuze kon haar goedkeuring meer dan wegdragen. Ik maakte haar deelgenoot van mijn sluisangst en zij kon mij geruststellen dat er op de wateren van de Elfstedentocht geen sluis te vinden was. 

Mijn zelfvertrouwen nam nog verder toe, nadat ik met een kennis een dagje met een sloep was gaan varen tussen Wassenaar en Leiden. Gewoon om de regelgeving een beetje in de praktijk onder de knie te krijgen. Natuurlijk is zo’n sloep een stuk kleiner, maar ik kende nu tenminste de betekenis van de verkeersborden en de lichten bij bruggen, ik wist wie je voorrang moest verlenen en hoe te manoeuvreren.

Eigen risico

Na anderhalf uur les in een haventje te Koudum hadden de instructeur en ik het idee dat het wel moest lukken met onze vaartocht van een week. Dat gevoel duurde precies vijf minuten, want - hij was net van de boot gestapt - bij het wegvaren uit de jachthaven, kwam er een onverwachte windstoot en sloeg ik terug de steiger. 

Een kwartier later bleek de rechter doorgang onder de brug nèt 10 centimeter te laag en sneuvelde er een lamp bovenop de mast op het voordek. Geschrokken gooide ik de boot haastig in zijn achteruit en knalde meteen met de linkerachterkant tegen een meerpaal. “Daar gaat mijn 300 euro eigen risico”, schoot er door mijn hoofd.

Dat laatste zou ik nog wel vaker denken. Want het was 300 euro eigen risico per schade-voorval. En diezelfde namiddag had ik ook al weer een aanvaring met de kade van de passantenhaven in Workum te pakken. Behulpzame Duitsers zorgden ervoor dat we uiteindelijk veilig langs de kade kwamen, al weet ik niet of ze van nature zo behulpzaam waren of gewoon vreesden dat we anders hun boot zouden vernaggelen.

Toen we volgende dag in Bolsward arriveerden waren we compleet uitgeput. Van de stress. Ook hier bleek het aanmeren weer een drama. Ik inspecteerde de krassen, butsen en deukjes op de romp en becijferde het eigen risico in totaal op 1200 zo niet 1500 euro. Maar dat was het ’t alleen; onderweg waren we geconfronteerd met even onverwachte als zenuwslopende zaken: eerst moesten we wachten tot de van afstand bediende spoorbrug voor ons kon worden opengedraaid. Daarna konden we een uur lang dobberen bij een overkluizing waar de de brugwachter net met lunchpauze was vertrokken. 

Drijvende camper

We besloten een nacht extra in Bolsward te blijven om een beetje bij te komen. Nu is het slapen op zo’n boot natuurlijk ook niet alles. Van het bed in het vooronder krijg je bij de aanblik alleen al claustrofobie. De uitschuifbank in de kajuit moet je elke dag opnieuw afhalen en opmaken. In feite is een motorjacht een drijvende camper, kleiner dan het kleinste Tiny House. Mooi gemaakt, slim en doordacht. Maar je kan er je kont niet keren. En als je een biefstukje bakt, stinkt de hele boot de rest van de nacht.

Varend richting Sneek hebben we - om een huwelijkscrisis te vermijden - de knoop doorgehakt. We lieten Sneek letterijk links liggen en koersten terug naar Koudum. Einde avontuur. Gelukkig lag de benzinepomp van het verhuurbedrijf net buiten hun jachthaven. Aanmeren lukte hier zonder al te veel problemen. De eigenaar van het verhuurbedrijf keek wel met enige verbazing naar hoe we hadden aangelegd, en hoorde ons hoofdschuddend aan, terwijl hij de tank vol diesel liet lopen. 

Misschien omdat hij de boot vier dagen eerder terug kreeg, bracht hij slecht één keer het eigen risico in rekening. Maar alles bij elkaar hadden we voor hetzelfde geld een week vol pension naar Gran Canaria gekund. Opgelucht stapten we in de auto en reden vol gas terug naar huis. Eindelijk weer een normaal bed, een normale douche, een normale wc. Diezelfde avond stond onze boot alweer op de website te huur.

De mail die ik onlangs van het verhuurbedrijf kreeg, stelde mij als gewaardeerde klant een vroegboekkorting in het vooruitzicht. Het is duidelijk dat dit genereuze gebaar automatisch is aangemaakt en verzonden. Geen haar op mijn hoofd die er ooit nog over denkt een boot te huren. Wij hebben de Tocht der Tochten inmiddels alsnog afgemaakt. Met de auto. En overnachten in comfortabele hotels.