Een rapport van de Britse communicatie toezichthouder Ofcom bevestigt dat kinderen enthousiaste gebruikers van sociale media zijn.

Ongeveer 99% van de kinderen van drie tot 17 jaar gebruikte in 2022 internet. YouTube was het populairste platform: 89% van de kinderen gebruikte het. Ondertussen gebruikte de helft van de kinderen TikTok, een populaire site waarmee gebruikers korte video's kunnen bekijken en delen.

Voor de meeste sociale-mediaplatforms moeten gebruikers 13 jaar of ouder zijn. Niettemin bleek uit het verslag dat een meerderheid van de kinderen onder deze leeftijd een eigen profiel had op ten minste één sociale media-app of -site. Een derde van de ouders van kinderen van vijf tot zeven jaar gaf aan dat hun kind een profiel had, wat steeg tot 60% bij kinderen van acht tot elf jaar.

Het overkomen van deze leeftijdsbeperkingen is niet moeilijk. Kinderen geven gewoon een valse leeftijd op bij het aanmaken van hun account. Ondertussen hebben sommige kinderen meerdere accounts op hetzelfde platform - één voor hun vrienden en één voor hun ouders.

Uit het rapport bleek ook dat ongeveer 16% van de drie- en vierjarigen video's bekijkt op TikTok. Dit kunnen kinderen zijn die video's te zien krijgen van een ouder of iemand anders, en betekent niet dat ze een eigen account hebben. Maar ze worden nog steeds op zeer jonge leeftijd blootgesteld aan sociale media.

Met deze bevindingen in gedachten is het goed om te kijken naar wat we weten over het effect van sociale media op kinderen in verschillende leeftijdsgroepen.

Het goede en het slechte

Het gebruik van sociale media kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor mensen, vooral voor kinderen. Mijn collega's en ik hebben aangetoond dat het gebruik van sociale media belangrijk is voor emotionele steun, gemeenschapsvorming en zelfexpressie bij jongeren, maar dat het ook een negatieve invloed kan hebben op de geestelijke gezondheid en het welzijn.

Uit een nieuw onderzoek blijkt dat kinderen in de leeftijdsgroep van 10 tot en met 13 jaar tot wel 45 minuten per dag op sociale media websites doorbrengen. Wat veel schokkender is, is dat kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 7 jaar tot wel 23 minuten per dag op sociale media zitten.

Voormalig Facebook-medewerker Frances Haugen onthulde in 2021 dat intern Facebook-onderzoek herhaaldelijk heeft aangetoond dat het gebruik van Instagram schadelijke gevolgen heeft voor de geestelijke gezondheid van jonge meisjes.

Los daarvan weten we dat grote hoeveelheden schermtijd in verband kan worden gebracht met symptomen van stress, angst, depressie en verslaving.

De aanbevelingen van de American Academy of Pediatrics stellen voor geen schermtijd te geven aan kinderen jonger dan twee jaar, en een maximum van één uur per dag voor kinderen van twee tot vijf jaar, gericht op content van hoge kwaliteit (bijvoorbeeld educatieve content).

Hoewel we niet precies weten wat voor soort content jonge kinderen op sociale media bekijken, is het onwaarschijnlijk dat deze van hoge kwaliteit is, en kan deze ook schadelijk zijn.

Wat kunnen we doen?

Met de onlangs gepubliceerde wet inzake online veiligheid wil de Britse regering van het Verenigd Koninkrijk de veiligste plaats ter wereld maken om online te gaan. Daarom moeten we ons buigen over de mogelijk schadelijke gevolgen die internetgebruik in het algemeen en overmatig gebruik van sociale media in het bijzonder kunnen hebben voor jongeren, vooral voor kwetsbare jongeren.

De gebruikers moeten beter worden beschermd (zoals maatregelen voor leeftijdscontrole) en er moeten initiatieven voor schadepreventie komen (zoals voorlichting op school over de voordelen en mogelijke nadelen van het gebruik van sociale media).

Ook moeten gemeenschaps- en overheidsorganisaties worden betrokken bij voorlichtings- en bewustmakingscampagnes, en moet de nadruk worden gelegd op meer maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij de industrie zich actief bezighoudt met het ontwerpen van producten in het belang van de gebruiker.

Steun voor jonge internetgebruikers moet komen van ouders, leerkrachten, overheden en de sociale media-industrie. Ouders kunnen worden aangemoedigd een open dialoog met hun kinderen aan te gaan, waardoor een goede verstandhouding wordt opgebouwd en kinderen zich open kunnen stellen over hun gebruik van sociale media.