NSC wil dat er onderzoek komt naar euthanasie bij psychisch lijden en vooral de verzoeken hiertoe van jongeren die geestelijk in de knel zitten. Actieve levensbeëindiging om deze reden neemt de afgelopen jaren flink toe, blijkt uit de cijfers. Onder hen zijn steeds meer mensen onder de dertig jaar, waarbij de stijging vooral bij jonge vrouwen zit. NSC-Kamerlid Rosanne Hertzberger wijst op de zorgvuldige euthanasiepraktijk in Nederland, maar is wel bezorgd over de nieuwe trend en dient vrijdag een initiatiefnota in over de kwestie.

In de media is de afgelopen tijd veel aandacht geweest voor psychisch lijden bij jonge mensen en hun doodswens. Deze media-aandacht is volgens Hertzberger nogal eenzijdig. Ze verwijst naar een onderzoek waaruit blijkt dat er relatief meer aandacht is gekomen voor "sensationele" euthanasiegevallen van jonge mensen die psychisch lijden. Dat leidt volgens haar tot kopieergedrag.

Lange tijd waren er jaarlijks ongeveer dertig euthanasieverzoeken van mensen onder de dertig jaar, maar in 2023 is het aantal verzoeken gestegen tot 895 per jaar. Bij een klein aantal wordt dit ook toegepast: 52 in vier jaar tijd, waar het in 2020 nog om vijf gevallen ging. Media-aandacht leidde volgens het Expertisecentrum Euthanasie en GGZ-instellingen steevast tot een golf in het aantal verzoeken, schrijft Hertzberger. Het NSC-Kamerlid pleit voor een mediarichtlijn zoals die ook voor zelfmoord geldt. De media berichten hier - vrijwillig - zeer terughoudend over en laten details achterwege. Ook wordt altijd verwezen naar de 113-zelfmoordpreventielijn.

Bovendien wil Hertzberger verschillende onderzoeken om meer inzicht te krijgen in psychisch lijden en de reden voor (verzoeken om) euthanasie. Ze wijst in dat verband ook op de karige situatie in de GGZ, die niet alle zorgvragen snel kan behandelen, onder meer door personeelstekorten. Er zijn lange wachtlijsten voor mensen met psychische problemen, onder wie nogal wat jongeren. Verder pleit Hertzberger voor een commissie van wijzen die uitzichtloosheid als criterium gaat onderzoeken, evenals de rol van artsen (die het niet altijd met elkaar eens zijn). Ook wil ze weten of er alternatieve oplossingen zijn voor jongeren die geestelijk in de knel zitten en niet meer verder willen leven.

Met de nota wil NSC de politieke discussie lostrekken. Het kabinet zal een reactie moeten geven en de Tweede Kamer zal erover debatteren.