Afgelopen weekend kon je zomaar gratis tweedehands kleding in de rekken van o.a. H&M en Primark in het Zoetermeerse Stadshart vinden. Aan die kleding zaten felgekleurde labels waarop teksten stonden als “NEEM MEE!” en “Fast fashion is niet gratis.

Iemand, ergens anders, betaalt de prijs!” Een groep rebellen van Extinction Rebellion (XR) heeft deze kleding opgehangen. Zij willen hiermee klanten van de modeketens laten nadenken over hun koopgedrag en hun winkelkeuze.

De actie richt zich tegen de mode-industrie: De mode-industrie is verantwoordelijk voor 8% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Dat is meer dan de luchtvaart en de scheepvaart bijeen. Het is vergelijkbaar met de uitstoot van de hele Europese Unie. De uitstoot van broeikasgassen draagt in grote mate bij aan de opwarming van de aarde.

Enthousiaste reacties

Klanten van de winkelketens zijn enthousiast over de onverwachte gratis kledingstukken. “Ik heb wel eens op ze gemopperd als ik om moest rijden omdat de A12 geblokkeerd was,” lacht een vader met een kind aan de hand, “maar ik snap waarvoor ze het doen. En zo’n gratis jasje vind ik een ludieke manier om die boodschap te brengen!” Een jonge vrouw vergelijkt een kort zwart broekje met een XR-label met een spijkerbroekje van de winkel zelf, maar hangt ze beiden terug: “Ik vind het een mooi gebaar! Ik denk dat meer mensen het mogen zien. Maar ik hoop toch niet dat de H&M dit nou weggooit, dat zou echt zonde zijn.”

Mensenrechten geschonden

Ondanks een toename van de veiligheid in fabrieken in o.a. Bangladesh door het Bangladesh-akkoord, krijgen werknemers nog steeds extreem slecht betaald. Daarnaast valt een groot deel van de fabrieken niet onder het akkoord en vindt veel corruptie binnen vakbonden plaats.

Schadelijk voor milieu en gezondheid

Een derde van alle microplastics in de oceanen komt van de productie van kleding, net als een vijfde van al het afvalwater op de wereld. Microplastics hebben schadelijke invloed op de menselijke gezondheid. Daarom adviseert de WHO deze af te bouwen.

Minder disruptief dan een snelwegblokkade

Wie aan Extinction Rebellion denkt, denkt al gauw aan wegblokkades en het belagen van grote bedrijven in de olie-industrie, en dat is logisch, want dat soort disruptieve acties halen al snel het nieuws. Maar actievoeren gaat niet altijd gepaard met vlagvertoon en hoorngeschal: in dit geval hadden de modebedrijven niet door dat er actie tegen ze gevoerd werd, totdat de rebellen alweer vertrokken waren.

Natuurlijk draagt het bij als consumenten meer tweedehandskleding kopen en ze hun kleding langer dragen. Maar de grote verandering moet bij de verantwoordelijke bedrijven vandaan komen, vindt Extinction Rebellion. Het succes van eerdere acties in Den Haag bereikte ook andere lokale afdelingen in het land, die zich hierdoor hebben laten inspireren. Dit weekend hebben activisten in Den Haag, in het Westland en in Leiden óók tweedehandskleding in winkels opgehangen. Er worden ambitieuze plannen gesmeed om de actie uit te breiden en de hele wereld erbij te betrekken, maar dat er herhaling plaatsvindt, is inmiddels duidelijk. Net als bij de bekende wegblokkades, wordt ook deze actie afgesloten met de belofte: “We komen terug, met nog veel meer".