Reclame voor (online) gokken is een onderwerp wat sinds de regulering van ‘kansspelen op afstand’ regelmatig het nieuws heeft gehaald. Waar aan het begin van het jaar de minister van Rechtsbescherming Franc Weerwind nog geen verbod toe wilde zeggen is inmiddels de internetconsultatie voor het besluit dat gokreclames per 1 januari 2023 moet verbieden gesloten.

Het standpunt van de regering is tot nu toe geweest dat reclame voor gokken noodzakelijk zou zijn voor het ‘kanaliseren van spelers naar het legale aanbod’. Het legale aanbod zijn de online casino’s die een Nederlandse vergunning hebben, in tegenstelling tot de vele casino's die onder een vergunning opereren die in Malta of Curaçao is afgegeven.

Tot enkele jaren geleden konden Nederlandse spelers zonder problemen bij dergelijke casino's terecht. De aanbieders hadden Nederlandstalige versies van hun websites, een Nederlands sprekende klantenservice en zelfs de live casinospellen waarbij via een videoverbinding tafelspellen zoals blackjack en roulette worden gespeeld, werden door Nederlandse croupiers of dealers gerund.

Terwijl het strikt gesproken voor dergelijke aanbieders niet toegestaan was om zich op Nederlandse spelers te richten, ontbrak het aan handhaving door het uitblijven van specifieke Nederlandse wetgeving voor online kansspelen. De oude ‘Wet op de kansspelen’ stamde uit 1964 en hoewel het wetsvoorstel voor een nieuwe wet ‘Wet kansspelen op afstand’ in 2016 werd aangenomen, is deze uiteindelijk pas op april 2021 in werking getreden. De hele tijdlijn van de besluitvorming is hier te vinden.

Pas toen de invoeringsdatum dichterbij kwam, is de Kansspelautoriteit gaan handhaven op het verbod zich op Nederlandse spelers te richten. Hierbij werd de aanbieders aangegeven dat wanneer zij dit toch deden, ze niet enkel hoge boetes tegemoet zouden kunnen zien, maar ook in eerste instantie uitgesloten zouden worden van het aanvragen van een Nederlandse vergunning.

De maatregel heeft ertoe geleid dat in de periode 2019 - 2021 Nederlandse spelers bij steeds minder casino’s terecht konden omdat alle grote aanbieders hun deuren voor de Nederlanders sloten. Wie toch online wilde gokken, kwam daarom bij steeds schimmigere en minder gereguleerde aanbieders terecht.

Bij het opengaan van de Nederlandse markt golden er enige regels om de reclame in de hand te houden en met name kinderen er niet aan bloot te stellen, zo mochten reclames op televisie in eerste instantie niet voor 21.00 uur getoond worden.

Toen na enkele maanden bleek hoeveel reclame er door de gokbedrijven gemaakt werd, we spreken over budgetten van soms meer dan 2 miljoen per aanbieder per maand, werden er onder druk van de publieke opinie en discussies in de politiek al snel over inperking van de hoeveelheid en soort reclame gesproken. Vanaf 1 april 2021 werd tv-reclame pas vanaf 22.00 uur uitgezonden en vanaf juni was het gebruik van ‘rolmodellen’, die met name onder jongeren een voorbeeldfunctie genieten, niet meer toegestaan.

Dat deze kleine aanpassingen door velen niet als voldoende werden gezien, besloot Tilburg als eerste om buitenreclame voor gokken in z’n geheel te gaan verbieden per 2023 door de contracten met de exploitanten van reclameborden aan te passen.

Zoals eerder gezegd is er recentelijk een internetconsultatie geweest voor de wijziging van het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen. Tijdens deze consultatie konden partijen hun visie geven op het voorstel waarin ongerichte reclame en sponsoring aan banden worden gelegd.

In het voorstel wordt beschreven hoe kwetsbare groepen minder aan gokreclame blootgesteld zullen worden door een verbod op specifiek ongerichte reclame en sponsoring van sport en evenementen te verbieden. Het reclame verbod zal per 1 januari 2023 ingaan, gevolgd door de sponsorverboden in 2024 voor programma's en evenementen en in 2025 voor sport.

Inmiddels verschijnen er iedere maand nog wel nieuwe online casino's en een deel van de bezwaren tegen de nieuwe regels is dan ook afkomstig van grote internationale aanbieders die nu nog tot de Nederlandse markt toe (willen) treden. Deze aanbieders voelen zich achtergesteld ten opzichte van de aanbieders die wel al door middel van ongerichte reclame marktaandeel hebben kunnen verwerven. Daarnaast zijn zij van mening dat een verbod juridisch geen stand zal houden.

Naast de juridische haalbaarheid, is misschien wel het grotere probleem dat ongerichte reclame die kwetsbare groepen ontziet, praktisch onmogelijk is. In de reactie van Google (in het Engels), geven zij vijf redenen aan waarom de voorgestelde wijzigingen niet uitvoerbaar zijn. Zo zou zelfs Google niet met 100% zekerheid gebruikers kunnen identificeren, en daarom dus niet kunnen garanderen dat er geen kwetsbare personen bereikt worden. Ook zien zijn problemen met de huidige privacywetgeving die het hen niet toestaat om de benodigde informatie om te bepalen of iemand tot een kwetsbare groep behoort te verwerken.

Het laatste woord is dus zeker nog niet gesproken, en of de geplande wijzigingen per 1 januari in zullen gaan valt nog te bezien. De geschiedenis leert dat het reguleren van de gokindustrie een erg langzaam proces is.