Donderdag 26 september hield de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer een rondetafelgesprek over de financiële positie van gemeenten.
Die staat positie staat ernstig onder druk vanwege een greep van het rijk in het gemeentefonds vanaf 2026, inmiddels breder bekend als het ‘ravijnjaar’. Eén van de uitgenodigde deelnemers was het Zoetermeerse VVD-raadslid Rob Duiven als voorzitter van het landelijke actiecomité Raden In Verzet.
Het gemeentefonds wordt vanaf 2026 met € 2,3 miljard gekort. Dit brengt gemeenten in problemen, hetgeen rechtstreekse gevolgen voor al onze inwoners zal hebben. Gemeenteraden en gemeenteraadsleden maken zich ernstige zorgen over de impact op de gemeentelijke voorzieningen voor onze inwoners. Veel gemeenteraadsleden voelen zich onthand door de ongekende bezuinigingen op de gemeentefinanciën.
Meer dan 1100 raadsleden uit 300 gemeenten hebben zich daarom aangesloten bij het actiecomité Raden in Verzet’.
Jong en oud gaat volgens het actiecomité de impact op de alledaagse voorzieningen merken.
Gemeenteraden besluiten over voorzieningen die inwoners vaak dagelijks gebruiken. De gemeentelijke taken bestrijken veel gebieden van onze samenleving: van sportvoorzieningen tot leesbevordering, van buurthuizen tot armoedebestrijding, van openbaar groen tot gezondheidsbevordering, van cultuur tot energietransitie en ga zo maar door. Rob Duiven: ‘Allemaal zaken waarmee inwoners dagelijks te maken hebben. Zaken die, als ze wegvallen, de kwaliteit van de samenleving schaden’.
De omvang van de bezuinigingen is te groot voor oplossingen als efficiënter werken of het afschaffen van overbodige subsidies. Gemeenteraden worden nu voor schier onmogelijke bezuinigingskeuzes gesteld. Ze worden gedwongen om door de ondergrens te zakken en te bezuinigen op basisvoorzieningen die essentieel zijn voor de inwoners. ''Dat leidt op korte termijn tot onder andere langere wachtlijsten in de zorg, verschraling van voorzieningen dicht bij huis, vertraging bij de energietransitie en het aanjagen van de woningbouwopgave'', zo hield Rob Duiven de kamerleden voor: ''Het voordeel voor de rijksbegroting door te korten op het gemeentefonds zal bovendien als een boemerang terugkomen. Preventieve activiteiten en belangrijke voorzieningen zullen snel wegvallen, waarvan het opbouwen jaren tijd kost’.
Knaken naar taken zijn nodig, zo vindt het actiecomité. Raadsleden kunnen dan invulling geven aan veilige en vitale gemeenschappen, woningbouw, gezond oud(er) worden, kansengelijkheid, sport en cultuur, energietransitie en alle andere taken die gemeenten gekregen hebben. Rob Duiven: ‘Want we zijn raadslid geworden, omdat we het allerbeste willen voor onze gemeente en onze inwoners, en niet om de gemeente van hogerhand kapot te moeten bezuinigen''.