In tientallen gemeentes vinden op de avond van 4 mei theatervoorstellingen plaats die in het teken staan van de Nationale Dodenherdenking en Tweede Wereldoorlog. Dit gebeurt onder de noemer Theater Na De Dam, een in 2010 gelanceerd initiatief van theatermakers en filosofen Jaïr Stranders en Bo Tarenskeen die vonden dat de herdenkingsavond aan kracht inboette. Stadstheater Zoetermeer doet voor het eerst mee met een zelf geproduceerde voorstelling, gemaakt door dertien Zoetermeerse jongeren in de categorie 12 tot 17 jaar.

"Het doel om aan de dodenherdenking meer betekenis te geven, vind ik heel mooi", zegt educatiemedewerker Lola de Winter, die zich namens het Stadstheater over het project ontfermt. Via andere theaters kwam ze terecht bij Theater Na De Dam. "Een heel mooi initiatief wat ik interessant vond voor Zoetermeer. Ik heb net als de initiatiefnemers het idee dat de dodenherdenking steeds verder van jongeren af komt te staan. En nu gaat het ook nog eens over de geschiedenis in de stad van de jongeren zelf."

Input jongeren
In tegenstelling tot de gebruikelijke voorstellingen in het Stadstheater, is dit een eigen productie. Het Stadstheater werkt hiervoor samen met de jonge regisseur Raygin Fullinck. Hij regisseert de voorstelling en verdiept zich samen met de jongeren in de geschiedenis van Zoetermeer. "We maken echt met de jongeren zelf theater, dat vind ik heel mooi. Het is niet zo dat zij passief een script krijgen en gaan repeteren, maar zij geven zelf input voor de voorstelling. Het leuke is dat wij ook geholpen worden door Theater Na De Dam. Zij organiseren bijvoorbeeld inspiratiedagen en workshops over vormgeving en decorbouw."

Theater Na De Dam begon met zeven deelnemende theaters, maar inmiddels is de traditie verspreid door heel het land. Bij elk deelnemend theater staat de eigen gemeente centraal in de voorstelling. "Wij gaan dus een Zoetermeers verhaal vertellen. Doel van Theater Na De Dam is ook om onderbelichte verhalen te laten zien, die van de gewone burger. Je zult niet zo snel een bekend oorlogsverhaal horen. Dat maakt het interessant voor de jongeren. Die bekende verhalen in de geschiedenisboeken zijn heel groots, maar die persoonlijke, lokale verhalen brengen het dichtbij."

Tijdens het repeteren:

Dagboeken
De eenmalige voorstelling van zo'n dertig à veertig minuten is om 21.00 uur te zien in de kleine zaal van het Stadstheater. In het oorlogsverhaal, dat bestaat uit meerdere kleinere verhalen, wordt geschakeld tussen verleden, heden en toekomst. De Winter en de jonge regisseur Raygin Fullinck voerden ter voorbereiding gesprekken met het Historisch Genootschap Oud Soetermeer. "We hebben boeken gekregen en veel gelezen over de oorlog. We kwamen in allerlei dagboeken terecht. De deelnemende jongeren hebben ook gesproken met mensen die de oorlog hebben meegemaakt."

De rode draad vormt een verhaal van een Zoetermeerse man van in de negentig waarmee het theaterensemble sprak. "Hij zag als kind een oorlogsvliegtuig neerstorten en wilde daar in eerste instantie in spelen. Met zijn vriendjes ging hij naar dat toestel waar hij vervolgens verbrande lichamen in zag liggen. Iets wat begon als heel mooie herinnering werd iets heel heftigs. Dat zal aan bod komen in deze voorstelling." 

Bewustwording
De Winter benadrukt de meerwaarde die Theater Na De Dam kan gaan hebben voor de stad. "Ik denk dat dit echt een toevoeging kan zijn voor de herdenking in Zoetermeer. Dat we niet alleen twee minuten stil zijn, maar dat er een verdieping is van wat er in de stad toen is gebeurd. Ik merk dat ook bij mezelf. Zo werden er bij het huidige restaurant Class by Jofel in de Dorpsstraat in de oorlog twee mannen vermoord. Bizar om te bedenken dat je daar 75 jaar later luncht. Met dat soort verhalen komt het allemaal heel dichtbij. Dan komt het besef waarom we herdenken en Theater Na De Dam draagt bij aan die bewustwording, vooral bij die nieuwe, jongere generatie."    

Lola de Winter:

Pilot
Er zijn honderd bezoekers welkom bij de voorstelling, omdat er voor gekozen is om het publiek in een cirkel om het podium te plaatsen. Klik hier voor tickets en informatie. De Winter is erg benieuwd naar de respons in Zoetermeer en het mogelijke vervolg. "Het is een pilot en dus uitproberen hoe het gaat, maar tot nu toe verloopt alles heel positief. Ik hoop dat we hier volgend jaar met een nieuwe groep jongeren weer mee aan de slag kunnen gaan. Zodat we de boodschap kunnen doorgeven en nieuwe verhalen blijven vertellen."